De bergen over

We gaan naar Bagan/Pagan, de stad met de duizenden tempels. De mensen in het hotel, taxichauffeurs, de reisgidsen en het wereldwijde web doen ons twee mogelijkheden aan de hand: met het vliegtuig (met overstap in Yangon) of met de bus (ook via Yangon). We willen (eigenwijs?) rechtstreeks. Dat kan niet, vertelt iedereen ons. Het is heel ver, de weg is slecht, er rijden geen bussen. Miriam en Mark gaan de straat op en vragen iedereen met een busje of taxi: Kunt u ons naar Pagan brengen. Ze krijgen twee keer een ‘ja’. We noteren de telefoonnummers en tarieven.

Terug bij het hotel heeft een van de mannen van de receptie ook rondgebeld. Een minibus met twee chauffeurs. We hebben ons vervoer! 

Het bedrag hebben we niet paraat in Kyats. We gaan onze dollars wisselen. Het hotel biedt ons vervoer aan naar de bank een kilometer verderop. Het kantoor is open, maar de medewerkers zijn er niet. Ze zijn tijdelijk op jet vliegveld. Zeggen de twee voetballende bewakers. De chauffeur van het hotel rijdt ons naar het vliegveld, zo’ n drie kilometer terug. Het is er uitgestorven. Geen vlucht te bekennen. Er staat één busje. Op de stoep zitten twee meisjes met een grote plastic tas. Verder niemand. Binnen loopt een man te vegen, ook daar is het verder leeg. We kijken in de twee bankkantoortjes: donker en leeg. Buiten horen we onze chauffeur roepen. Hij komt binnen met de twee meisjes. Met tussen hen in de grote plastic zak. De meisjes lopen glimlachend naar het kantoortje en doen het licht aan. ‘You want to change dollars?’ vragen ze. We geven onze dollars. De plastic tas gaat open en er worden dikke pakken bankbiljetten uitgehaald. De plastic zak doet dienst als kluis. We krijgen een paar honderd duizend Kyat retour. Plus een handgeschreven tranasactienota en een enveloppe. Ze lopen de luchthaven uit: ze moeten weer naar het andere kantoor. Onze voorbereidingen van de reis naar Pagan zijn rond. 

We besteden de dagen in Ngapali aan zwemmen, snorkelen, rondrijden op elektrische scooters en traditionele fietsen en genieten van het uitzicht over de oceaan. Er vallen ons allerlei dingen op. 

Mannen en vrouwen doen vrijwel hetzelfde soort werk: van horeca en winkels tot (wegen)bouw en landbouw en de verzorging van de kinderen. Uitzonderingen die aan mannen lijken voorbehouden: chauffeur, schipper en beveiliger. Op het vliegveld zijn de meeste douanebeambten vrouw. En in banken kom je voornamelijk vrouwelijke medewerkers tegen. Maar: op de gender inequality index van United Nations staat Myanmar op plaats 148 van 189 landen. Er is meer (of beter: minder) dan wij zien. Feit is dat we maar een fractie zien van de 53 miljoen mensen. En dan vooral degenen op toeristische plaatsen. Myanmar heeft een tienjaren programma om de ongelijkheid weg te werken: de National Strategic Plan for the Advancement of Woman.

Het bruto nationaal product per hoofd van de bevolking is in Myanmar 1.250 dollar, zeg maar 100 dollar per maand. Dat is een stuk meer dan Nepal met 900 dollar, waar het leven bovendien een stuk duurder is. We hadden gedacht dat het andersom zou zijn. De laatste jaren is dit bedrag behoorlijk opgelopen in Myanmar. Door de verkiezingen? Het opheffen van sancties? 

Verder vallen ons triviale dingen op. Zo rijd je in Myanmar rechts, maar zit bij alle auto’s het stuur ook rechts. Niet in het kader van verkeersveiligheid denken we: inhalen is een uitdaging als je het tegemoetkomende verkeer niet ziet als bestuurder. Terwijl ze hier wel graag inhalen. 

We ontmoeten overal vriendelijke en nieuwsgierige mensen. Engels spreken ze niet of nauwelijks. Wij ook geen Myanmarees. Alleen goeiedag: Mingalarbar. Dat is vaak al voldoende. En zij natuurlijk Hello. 

Ondertussen zijn we ook echt op weg naar Pagan. We vertrekken om 7.30 uur. En hebben 15 uur rijden voor de boeg. Over 500 kilometer. Eerst kunnen we ons dat niet voorstellen. In Ngapali is de weg breed en glad en rijdt er vrijwel geen verkeer. Na Thandwe neemt dat verkeer nog verder af. Niemand gaat zo te zien naar het noorden. De weg is leeg op een aantal brommertjes na. Opeens versmalt de weg, de hoofdweg baar het noorden wordt een landweggetje. De verharding ontbreekt op grote stukken. En als er asfalt is, zit het vol met gaten (daar wordt wel hard aan gewerkt). Onze gemiddelde snelheid zakt naar 35 kilometer per uur. Onze botten raken geradbraakt. We kijken op ons horloge: 20 kilometer gehad, nog 480 te gaan. Kilometers die ook over de bergen gaan. Regelmatig passeren we politieposten. Slagbomen versperren onze doorgang, maar gaan op het laatste moment ongezien open. Behalve voordat we de bergen ingaan. Daar worden onze paspoorten en visa gecontroleerd en het busje geïnspecteerd. We zullen zien wanneer en hoe we in Pagan aankomen. Het heeft iets weg van een crosstriathlon: altijd fijn als je het fietsen zonder lekke band bent doorgekomen.